W latach dwudziestych Regio Esercito poszukiwało lekkiej ciężarówki terenowej. Tymczasem przemysł rodzimy nie dysponował odpowiednimi propozycjami, więc w kwietniu 1928 r. zakupiono w W. Brytanii ciężarówkę Morris typ D. Testowano ją we Włoszech od sierpnia tego samego roku. W drugiej połowie 1929 r. sprowadzono do Włoch drugi typ ciężarówki o wysokich  zdolnościach terenowych firmy Garner. Włosi nie chcieli jednak kupować licencji za granicą i szukali własnego rozwiązania. 27 października 1930 r. włoski inspektorat samochodowy (l'Ispettorato del Materiale Automobilistico) wydał wymagania na oczekiwaną lekką ciężarówkę terenowy dla wojska. Tymczasem firma Fiat już od 1929 r. rozpoczęła prace nad własnym pojazdem tej klasy w wyniku czego narodził się Fiat 611, który szczerze mówiąc był mocno inspirowany angielską ciężarówką Morris typ D, która w testach terenowych wykazała zadawalające właściwości. Jak na samochód o wysokich zdolnościach jazdy terenowej a wręcz nazywany terenowym, podwozie Fiat 611 miało stosunkową długą ramę w stosunku do innych cech (np. średnicy kół) a na dodatek długą skrzynię ładunkową tworzącą duży nawis z tyłu, który mógł utrudniać zejście z niektórych przeszkód. Gdy więc powstała docelowa wersja włoskiej ciężarówki terenowej Dovunque 32 była ona krótsza o 579 mm od Fiat 611. Często w materiałach błędnie podawana jest informacja, że podwozie dla tego samochodu pancernego stanowiło podwozie FIAT- SPA Dovunque 32, jednak jest to błędna informacja, gdyż to udoskonalone podwozie było następcą podwozia Fiat 611.

 

Jednocześnie moralnie i technicznie szybko starzały się samochody pancerne Lancia 1Z i 1ZM, które weszły do służby jeszcze w czasach I WW i wymagały następcy. Wymagania techniczne wydano w 1932 r. Armia włoska wymagała by pojazd był nowoczesny a oczekiwanie to spełniało podwozie Fiat 611, więc firma Ansaldo jeszcze w tym samym roku opracowała samochód pancerny na bazie tego pojazdu. Na początku 1933 r. prototyp przeszedł pierwsze testy. Niemal „na pniu” 10 takich samochodów zamówił Korpus Gwardii Bezpieczeństwa Publicznego (Corpo guardie di pubblica sicurezza). Władze wojskowe uznały jednak za niewystarczające uzbrojenie samochodu pancernego jedynie w karabiny maszynowe. Przedstawiono więc do akceptacji dwie wersje o znormalizowanych wieżach, ale różniących się zainstalowanym uzbrojeniem: 611A uzbrojona tylko w karabiny maszynowe i 611B z działem umieszczonym w wieży. Dostawy dokonano w latach 1934/1935, lecz po ponownej ocenie właściwości pojazdu sztab armii włoskiej wstrzymał dalsze zamówienia. Problemem jest ustalenie wielkości produkcji tych samochodów pancernych. Wiele źródeł włoskich podaje liczbę 46 egzemplarzach (a z prototypami nawet 48), choć spotyka się też inne dane. Bardziej prawdopodobna jest liczba jedynie 10 egzemplarzy na co wskazuje rekwizycja Fiatów 611 w celu wysłania ich do Afryki podczas wojny w Abisynii, przy jednoczesnym ich niewielkim użyciu w tej wojnie. Ponadto brak jest informacji o użyciu tych samochodów pancernych w Afryce Północnej czy we Włoszech podczas II WW.

 

 

Pierwszy rok użytkowania nowych samochodów pancernych upływał spokojnie a największym wydarzeniem była parada wojskowa z 18 października 1934 r. na której je zaprezentowano. Zaraz po wybuchu wojny w Abisynii samochody pancerne Corpo guardie di pubblica sicurezza zostały zarekwirowane i wysłane do Afryki, gdzie współdziałały z samochodami Lancia 1Z i tankietkami CV 33.

 

Pierwsze doświadczenia w zastosowaniu wykazały, że wstępne oceny możliwości bojowych tego samochodu pancernego były przesadnie optymistyczne. Podwozie Fiat 611 było zbyt słabe by przenosić tak dużą pancerną karoserię, na dodatek wysoką i zwieńczoną pokaźnych rozmiarów ciężką wieżą z uzbrojeniem co negatywnie wpływało na stabilność poprzeczną a przez to i zdolność pokonywania niektórych przeszkód terenowych. Jak niektórzy twierdzą do wnętrza tego pojazdu można było wygodnie zapakować 20 osób, co nawet jeśli jest przesadą to było nieekonomiczną rozrzutnością, bo był to samochód pancerny a nie transporter opancerzony. Duża ciężka karoseria powodowała dużą masę pojazdu i nadmierny nacisk jednostkowy na grunt co ograniczało możliwości pokonywania grząskiego terenu. Samochód pancerny był cięższy o ponad 900 kg od w pełni załadowanej ciężarówki Fiat 611 Coloniale, co nie pozostało bez wpływu na jego możliwości. Z kolei ta sama masa powodowała też niski współczynnik mocy jednostkowej a wszystko razem niską dynamikę pojazdu i niewielką prędkość maksymalną na dobrej drodze wynoszącą 28 km/h, a po polnej drodze spadającą do zaledwie 9 km/h. W efekcie Fiat 611 autoblindo był raczej przywiązany do dróg. Zaletą było natomiast uzbrojenie modelu 611B w dobre działo (jak na początek lat trzydziestych) dzięki któremu mógł pełnić rolę pojazdu wsparcia ogniowego, tym bardziej, że Lancia 1Z i tankietki CV 33 były uzbrojone w tym czasie tylko w karabiny maszynowe.

 

Transport do Somalii trwał stosunkowo długo i 5 pierwszych a i być może ostatnich Fiat 611 autoblindo o numerach RE98B - RE102B dotarło na miejsce 29 marca 1936 r. Maszyny wcielono do 1 samodzielnej sekcji specjalnych samochodów opancerzonych (1° sezione autonoma di autoblindo speciali) gdzie współpracowały z samochodami pancernymi Lancia 1Z. Cztery z Fiat 611 uzbrojone były w 37 mm działo. Brały one udział w ostatniej fazie wojny. Ponieważ próbowano ich używać zgodnie z ich przeznaczeniem wyszły na jaw wszystkie ich wady. Pod koniec kampanii na przynajmniej jednym Fiacie zmieniono karabiny maszynowe na angielskie Levis kal. 7,62 mm. Ponadto regułą stało się przewożenie w pojeździe 20 ręcznych granatów a załogę uzbrojono w karabinki Carcano Mod. 91TS.

 

 

W 1939 r. pozostające w Abisynii samochody pancerne Fiat przydzielono do V Grupy Dywizjonów czołgów szybkich (V° Gruppo Squadroni Carri Veloci) czyli do wsparcia tankietek. Niewiele wiadomo o zastosowaniu Fiatów w wojnie z Brytyjczykami podczas kampanii 1941/1942 w tym regionie. Prawdopodobnie, borykając się z dużymi trudnościami związanymi z brakiem części zamiennych, używano ich w Afryce Północno-Wschodniej do patrolowania dróg i zapewnienia bezpieczeństwa. Nie jest wykluczone, że karabiny maszynowe kal. 6,5 mm zastąpiono bronią kalibru 8 mm. Po zwycięstwie Brytyjczyków Fiaty 611 zezłomowano. Z pozostających we Włoszech samochodów pancernych tego typu nie zachował się żaden.

 

Samochody pancerne Fiat 611 miały napęd 6x4, czyli napędzane były tylko dwie tylne osie, na których znajdowały się podwójne koła bliźniacze. Rozmiar opon 32x6 cali. Zawieszenie na resorach półeliptycznych. Pojazd nie był więc w pełni terenowy a raczej uterenowiony. Kierowane były tylko przednie koła. Zgodnie z wymaganiami pojazd wyposażono w tylne stanowisko kierowcy, miał więc tylną kierownicę i tylny kierowca przejmował kierowanie podczas jazdy do tyłu. Na koła tylnych osi można było nakładać rodzaj gąsienicy zmniejszającej nacisk jednostkowy na grunt i ułatwiającej pokonywanie grząskiego terenu. Obciążenie przedniej osi wynosiło ponad 1,8 tony a na tylne osie przypadało po ponad 2,5 tony. Koła bliźniacze tylnych osi osłonięte były pancernymi fartuchami wykonanymi z 6 mm płyt pancernych. Fartuchy można było podnosić do góry na czas napraw i przeglądów. Po bokach kadłuba zamocowano obrotowo koła zapasowe wystające poniżej kadłuba tak, by w razie groźby zawieszenia się na przeszkodzie koła zapasowe pozwalały się na niej wesprzeć pomagając ją pokonać.

 

Pancerna karoseria miała po lewej stronie przedniego stanowiska kierowania duże drzwi pancerne. Przedni kierowca we włoskich pojazdach w tym okresie zajmował tradycyjnie miejsce po prawej stronie kadłuba. Otwierany właz znajdował się na szczycie wieży, oraz z tyłu za wieżą, a dodatkowo otwierany luk znajdował się z tyłu kadłuba poniżej jarzma tylnego karabinu maszynowego. Istniały jednak różnice wykonania pancerza. Wynikało to z faktu, że na wielu zdjęciach widoczne są prototypy, które po poprawkach dołączone zostały do zamówionej partii pojazdów. Ponadto Corpo guardie di pubblica sicurezza zwrócił Fiaty 611 do Ansaldo w celu dokonania poprawek w tym w celu wymiany żaluzji zapewniających dostęp do silnika na uchylne boczne drzwiczki. Na niektórych rysunkach technicznych pojazdów nie widać włazu na wieży i tylnego luku. Jednak na zdjęciach są one widoczne. Pojazdy różnią się osłonami dostępu powietrza do przedziału silnikowego – na prototypach były to regulowane poziome lub pionowe żaluzje pancerne na maszynach seryjnych po bokach silnika znajdowały się po trzy otwierane drzwiczki pancerne. Występowały też różnice w kształcie pancerza, czy innym rozmieszczeniu stanowisk karabinów maszynowych. Z przodu stanowiska kierowania znajdowały się 2 otwierane okna pancerne mające na środku szczeliny obserwacyjne zabezpieczone szkłem pancernym. Z tyłu kadłuba po lewej stronie znajdowało się nieco mniejsze takie okno przeznaczone dla tylnego kierowcy. Wynikało to z tego, że ulokowano go tak by podczas ruchu do tyłu i on siedział po prawej stronie od kierunku ruchu. Dodatkowo na niektórych rysunkach technicznych i kolorowych sylwetkach z tyłu rysowane jest centralnie jarzmo dla km i nie ma na nich okienka kierowcy. Ponadto przynajmniej jeden samochód miał z tyłu przez jakiś czas dwa stanowiska km, ale wersja ta się nie sprawdziła bo broni tej nie można było wykorzystać ofensywnie. W drzwiach na lewym boku przedniej kabiny kierowania i z jej prawej strony, oraz z tyłu na bokach tylnej kabiny kierowania znajdowały się otwierane okienka obserwacyjne. Dookoła wieży pojazdu znajdowała się trudna do określenia liczba otwieranych okienek obserwacyjnych lub szczelin obserwacyjnych. Występują tu duże różnice w dostępnych rysunkach i zdjęciach. Najprawdopodobniej seryjne maszyny miały na obwodzie wieży 5 otwieranych okienek i stałych szczelin obserwacyjnych z tego dwie do prowadzenia ognia z broni osobistej. Istotne różnice na rysunkach i zdjęciach dotyczą też typu jarzma km-u umieszczonego z tyłu wieży, jak i miejsca jego zamocowania, gdyż na rysunkach jest ono rysowane centralnie a na zdjęciach widać jego przesunięcie w kierunku lewej strony wieży.  Jedynymi przyrządami optycznymi pojazdów były celowniki uzbrojenia. Wersja 611A miała z przodu wieży dwa osobne stanowiska karabinów maszynowych. Wersja 611B miała z przodu wieży nieco po prawej stronie działo, a z tyłu wieży nieco po lewej stanowisko karabinu maszynowego, przy czym jarzmo działa było inne na prototypie niż na samochodach seryjnych. Ponadto samochód pancerny Fiat 611 miał poniżej przednich okienek obserwacyjnych kabiny kierowania charakterystyczny poprzeczny „garb” opancerzenia, którego nie uwzględniają rysunki techniczne zamieszczane w książkach i kolorowe sylwetki pojazdu. Garb ten miał ścięte pochyło boki i pod niektórymi katami i w zależności od oświetlenia bywa on niewidoczny na zdjęciach. Wzniesienie pancerza w tym miejscu ułatwiało kierowcy operowanie kierownicą. Z podobnych przyczyn rysowany jest tylny uskok pancerza rozszerzenia kadłuba pod wieżę a nie rysowany jest na rysunkach technicznych przedni uskok tego rozszerzenia. Kadłub w rejonie przedniego stanowiska kierowania powinien być więc rysowany węższy w widoku z góry. Załogę samochodu pancernego stanowiło 5 osób (czasami podawane jest tylko 4 osoby dla werscji z samymi km).

 

Napęd stanowił 6-cylindrowy, 4-suwowy silnik benzynowy Fiat 122, chodzony cieczą. Ciężarówki Fiat 611 w wersji kolonialnej napędzane były silnikiem Fiat 122B, który przy pojemności skokowej 2.516 cm3 dawał moc 46 KM przy 2.600 obr/min. Większość źródeł zagranicznych oprócz włoskich wskazuje na ten słabszy silnik. Wiele jednak wskazuje na to, że na samochodach pancernych zastosowano silnik o mocy powiększonej do 56 KM a nawet 57 KM, jak podają źródła włoskie. Być może chodziło tu o odmianę silnika Fiat 122 znaną z samochodów osobowych Fiat 522, osiągające moc 52 KM przy 3.300 obr/min, lub z samochody Fiat 524 osiągający moc 55 KM. Bardziej prawdopodobne jest, że zainstalowanym silnikiem był 4-cylindrowy silnik Fiat 18D o pojemności 4.033 cm3 i mocy 55 (choć podawane jest też 56- 57) KM przy 2000 obr/min, na co wskazują niektóre źródła. Nie jest wykluczone, że w związku ze słabymi osiągami silniki zostały na tych samochodach pancernych wymienione. Silnik Fiat 18D zastosowano na dostarczanych od 1936 samochodach FIAT- SPA Dovunque 35 będących przecież następcami Fiata 611 C i zapewne w związku z tym wymiana silnika na samochodach pancernych nie stanowiła wielkiego problemu. Skrzynia biegów miała 4 przełożenia do jazdy do przodu i bieg wsteczny oraz multiplikator. 

 

 

 

 

 

 

 

 

Tabela dane taktyczno-techniczne samochodu pancernego

Państwo: Włochy Typ: Fiat 611 autoblindo (Fiat-Ansaldo) Długość: 5,70 m Szerokość: 1,865 m Wysokość: 2,65 m Opancerzenie: 6 do 15 mm Pancerz przodu kadłuba: 13 mm Pancerz boków kadłuba: 8 mm Pancerz tyłu kadłuba: 6 mm Pancerz dachu kadłuba: 6 mm Pancerz dna kadłuba: 6 mm Pancerz przodu wieży: 15 mm Pancerz boków wieży: 8 mm Pancerz tyłu wieży: 8 mm Pancerz dachu wieży: 6 mm Pancerz dachu wieży: 6 mm Napęd: 1 x Fiat 18D o poj. 4033 cm3 O mocy: 55 KM przy 2000 obr/min Masa bojowa: 6.970 kg Masa własna: 5.120 kg Ciężar użyteczny: 1850 kg Prędkość na drodze: 28 km/h Prędkość w terenie: 9 km/h Zasięg na drodze: 280 km Zużycie paliwa na drodze : 38 litrów Zużycie paliwa w terenie: 50 litrów Pojemność zbiornika paliwa: 120 litrów Masa bojowa: 6.970 kg Masa własna: 5.120 kg Ciężar użyteczny: 1850 kg Prędkość na drodze: 28 km/h Masa bojowa: 6.970 kg Masa własna: 5.120 kg Ciężar użyteczny: 1850 kg Prędkość na drodze: 28 km/h Prędkość w terenie: 9 km/h Zasięg na drodze: 280 km Zużycie paliwa na drodze: 38 litrów Zużycie paliwa w terenie: 50 litrów Pojemność zbiornika paliwa: 120 litrów Ilość oleju silnikowego: 12 litrów Ilość płynu chłodniczego: 23 litry Pokonywane wzniesień: 22% Pokonywanie ścian pionowych: 50 cm Pokonywanie brodów: 70 cm Załoga: 5 ludzi

Uzbrojenie: 611 A: 3-4 km 6,5 mm 611 B: 1 armata Vickers-Terni 37/40, 2 km 6,5 mm, z zapasem amunicji 48 naboi do działa i 3000 sztuk do karabinów maszynowych.

 

 

 

Bibliografia: