Początki historii Pułku sięgają dnia 20 października 1941 roku kiedy to Dowódca 6. Dywizji Piechoty PSZ w ZSSR wydał rozkaz o utworzeniu w Tockoje 6. Dywizyjnego Batalionu Strzeleckiego „Dzieci Lwowskich”.
Tekst: Tomasz Miłko
Fot.: Jurek Szcześniak
Zdjęcia udostępniło Stowarzyszenie PSZnZ
Do baonu rekrutowano głównie żołnierzy i oficerów pochodzących ze Lwowa i okolic tego pięknego miasta. Zgodnie z przyjętymi założeniami jednostka miała być batalionem specjalnym i elitarnym. Zaświadcza o tym m.in. fakt, że z jego składu wyłoniono stu pięćdziesięciu kandydatów do Szkół Podchorążych. Pierwszym dowódcą Pułku został mjr. Eugeniusz Ślepecki. Funkcję jednego z dowódców kompanii pełnił w tym początkowym okresie czasie późniejszy dowódca Pułku 6. Pancernego kpt. Feliks Motyka. W dniu 15 kwietnia 1942 batalion przekształcono w 6. Dywizjon Rozpoznawczy „Dzieci Lwowskich”.
W ramach drugiej ewakuacji, w okresie: 15 - 22 sierpnia 1942, dyon opuścił „nieludzką ziemię” i przez Morze Kaspijskie dotarł do Iranu. W ramach reorganizacji APW, w dniu 8 października, Dywizjon został wcielony do 2. Brygady Czołgów jako trzeci a zarazem „najmłodszy” element Brygady (6. Batalion Czołgów). Na dowódcę powołany został przybyły z Wielkiej Brytanii mjr. broni pancernej Henryk Świetlicki. Szkolenie pancerne batalionu mogło ruszyć pełną parą dopiero po upływie sześciu miesięcy, po zatwierdzeniu jego etatów przez Brytyjczyków. W dniu 1 lipca 1943 roku nastąpiła zmiana nazewnictwa oddziałów 2. Brygady Czołgów. W jej konsekwencji 6. Batalion Czołgów stał się Pułkiem 6. Pancernym „Dzieci Lwowskich”. Pomimo, że Pułk rozpoczął szkolenia najpóźniej z pośród pozostałych Pułków 2. Brygady zdołano osiągnąć najwyższy poziom wyszkolenia.
Pod koniec września 1943 jako pierwsza w Brygadzie jednostka otrzymała nowe czołgi średnie typu Sherman III. Prowadzone na tym sprzęcie szkolenie było bardzo intensywne ale przynosiło wymierne efekty. W styczniu 1944 nastąpiła kolejna reorganizacja mająca przygotować Pułk do walki. Dwa miesiące później, Pułk skierowano pod Aleksandrię gdzie oczekiwał na zaokrętowanie i przerzut do Włoch (co nastąpiło na początku kwietnia 1944 roku). Struktura organizacyjna Pułku 6. Pancernego „Dzieci Lwowskich” w momencie rozpoczęcia walk we Włoszech: Dowódca Pułku - ppłk. Henryk Świetlicki Z-ca Dowódcy Pułku - mjr. Józef Zasadni Szwadron Dowodzenia - kpt. Michał Zaremba Oddział Rozpoznawczy - por. Franciszek Faszczewski 1 Szwadron Pancerny - por. Adolf Jadwisiak 2 Szwadron Pancerny - kpt. Stanisław Ezman 3 Szwadron Pancerny - kpt. Alfred Kuczuk-Pilecki Wyposażenie Pułku: Czołg Sherman III - 52 szt. Czołg Stuart (bez wieży) - 12 szt. Samochód pancerny Scout-Car - 12 szt. Transporter pancerny White - 9 szt. Inne pojazdy i motocykle - 93 szt.
Swój chrzest bojowy Pułku miał miejsce w dniach 20 - 25 maja 1944, kiedy to w ramach Specjalnego Zgrupowania „BOB” (dowódca: ppłk. Władysław Bobiński) uczestniczył w krwawych walkach toczonych o stanowiące ryglową pozycję linii „Hitlera” miasteczko Piedimonte San Germano. Zakończoną zwycięstwem Polaków bitwę Pułk 6. Pancerny okupił znacznymi i krwawymi stratami. Poległo 20 pancerniaków (w tym trzech oficerów), a 56 zostało rannych (w tym jedenastu oficerów). Ciężko ranny (stracił stopę) został m.in. Dowódca Pułku ppł. Świetlicki, a wśród zabitych było dwóch dowódców szwadronów (kpt. Ezman i kpt. Kuczuk-Pilecki). Straty Pułku w sprzęcie wyniosły m.in. dziesięć czołgów Sherman i jeden Stuart. Dzień 25 maja stał się dniem Święta pułkowego. Podczas bitwy o Piedimonte rannego ppłk. Świetlickiego zastąpił mjr. Zasadni, który nie poradził sobie z dowodzeniem i po załamaniu nerwowym został skierowany do szpitala (następnie przeniesiony do 7. Zapasowej DP). Dowództwo nad Pułkiem przejął po nim, w dniu 24 maja, mjr. Motyka, który powrócił z oddelegowania do Pułku 4. Pancernego.
Pułk 6. Pancerny przeszedł cały szlak bojowy 2. Korpusu Polskiego walcząc w kolejnych miesiącach o: Ankonę, Rosario-Cerasę, Wzgórze 215, Delle Forche, Bolonię. Po wojnie, wraz z reorganizacją 2. Korpusu Polskiego, Pułk 6. Pancerny „Dzieci Lwowskich” wraz z 2. Brygadą Pancerną wszedł w skład utworzonej w dniu 24 maja 1945 2. Warszawskiej Dywizji Pancernej, z którą kontynuował szkolenie. 25 maja 1946 roku w miejscowości Loreto k. Ankony odbyło się uroczyste wręczenie sztandaru pułkowego „Dzieciom Lwowskim” ufundowanego przez Centralny Związek Polaków we Francji. W czerwcu i lipcu 1946 roku, po zdaniu sprzętu, Pułk przetransportowano do Wielkiej Brytanii. Z dniem 2 grudnia Pułk 6. Pancerny „Dzieci Lwowskich” został rozwiązany.
Barwy i oznaczenia Pułku 6. Pancernego „Dzieci Lwowskich”: Cechą charakterystyczną jednostek pancernych i kawalerii pancernej w 2. Korpusie Polskim oraz całych PSZnZ był czarny beret nawiązujący do tradycji pancerniackiej sprzed września 1939 roku. Prócz orła i oznak stopnia na beretach umieszczano elementy wyróżniające daną jednostkę. W przypadku Pułku 6. był to nawiązujący do herbu Lwowa złoty lew umieszczony na niebieskiej tarczy w formie rombu, naszywanej po lewej stronie beretu. Na kołnierzach mundurów wyjściowych noszono proporczyki: w przypadku pułków pancernych trójkątny czarno-pomarańczowy, w pułkach kawalerii proporczyki kroju kawaleryjskiego w barwach pułku. W 2. Brygadzie Pancernej, a później w 2. Warszawskiej D.Panc. w konsekwencji coraz silniejszego „lobby kawaleryjskiego” dążono do ujednolicenia proporczyków wprowadzając krój kawaleryjski czarno-pomarańczowy z żyłką koloru pułkowego. W Pułku 6. Pancernym do rozkazu tego nigdy się nie zastosowano. Do końca jego istnienia żołnierze i oficerowie nosili tradycyjne pancerne proporczyki trójkątne, czarno-pomarańczowe.
Jako, że 2. Brygada Pancerna (także inne jednostki pancerne PSZnZ) wzorowana była na etacie brytyjskim stosowano wiele elementów i symboli opartych na angielskich regulaminach. Przyjęto zasady znakowania taktycznego pojazdów oparte na wzorach geometrycznych, gdzie każdy szwadron (kompania) miał przypisany inny kształt: Szwadron Dowodzenia - pionowy romb (nr 2) 1 Szwadron - trójkąt (nr 4) 2 Szwadron - kwadrat (nr 1) 3 Szwadron - koło (nr 3) Oznaczenia te malowane były w formie kolorowej obwódki. Pułk 6. Pancerny jako „najmłodszy” w 2. Brygadzie miał przydzielony kolor niebieski.
Tej samej barwy paski naszywano, na lewym rękawie munduru, pod oznaką 2. Brygady Pancernej (tzw. Ramieniem Pancernym). Wewnątrz znaków taktycznych, na czołgach Pułku 6., malowano godło - gotowego do skoku lwa. Wszystkie pojazdy Pułku miały swoje nazwy zaczynające się, oddzielną dla każdego szwadronu, literą malowaną na burtach: Szwadron Dowodzenia - litera „L” np. „Lwów”, „Lot”, „Lucyper” 1 Szwadron - litera „W” np. „Wielki Walc”, „Wilczur”, Włóczykij” 2 Szwadron - litera „J” np. „Jowisz”, „Janosik”, „Jaszczur” 3 Szwadron - litera „M” np. „Magnat”, „Markiza”, „Majcher”. Tyle tytułem wstępu.
Już wkrótce, w kolejnych prezentacjach, przedstawimy obszerniej kilka sylwetek żołnierzy Pułku 6. Pancernego „Dzieci Lwowskich”. Prezentacje te dadzą możliwość zapoznania się z ich umundurowaniem i wyposażeniem. Zapraszamy!
Czytaj drugą część artykułu Pułk 6. Pancerny „Dzieci Lwowskich”
Tekst: Tomasz Miłko
Fot.: Jurek Szcześniak
Zdjęcia udostępniło Stowarzyszenie PSZnZ
Za wsparcie, pełne zaangażowanie i poświęcony czas dziękujemy Jarkowi Kaleczycowi.
Czytaj więcej na Facebook o Stowarzyszeniu Polskie Siły Zbrojne / Per saperne di più
Jeśli chcesz odwiedzić stronę Facebook Stowarzyszenia Polskie Siły Zbrojne, kliknij na przycisk powyżej.
Czytaj więcej na stronie WWW Stowarzyszenia Polskie Siły Zbrojne / Per saperne di più
Jeśli chcesz odwiedzić stronę WWW Stowarzyszenia Polskie Siły Zbrojne, kliknij na przycisk powyżej.
Czytaj więcej o organizacji wojsk włoskich
Czytaj więcej o organizacji wojsk polskich
Czytaj więcej o organizacji wojsk na świecie
Podstawa prawna: Artykuł ma zadania dydaktyczno-naukowe i ma na celu krzewienie wiedzy oraz analizę krytyczną, w dążeniu do wyjaśnienia wszystkich faktów. Autor zastrzega sobie stosowanie form dozwolonego użytku publicznego, jak np. prawo cytatu. Jednakże wszystkie osoby, które uznałyby się za pokrzywdzone, autor prosi o kontakt, w celu wyjaśnienia i ewentualnego usunięcia dzieł, które byłyby objęte prawami własności.